System oświaty na Litwie przeżywa dzisiaj kryzys. Materialna baza wielu szkół jest bardzo słaba. Nauczyciel nie jest pewien jutra. Nurtuje także pytanie: czego uczyć i w jaki sposób to robić?

Obecnie w wielu szkołach wprowadza się nauczanie profilowane. Na razie w tym kierunku czynione są pierwsze kroki, toteż dopiero po pewnym czasie można będzie się zorientować, czy przyniesie ono pozytywne czy negatywne wyniki. Większość nauczycieli jest jednak zdania, że wprowadzenie w szkołach profilowanego nauczania na pewno będzie korzystne przede wszystkim dla ucznia. Rozmawiam z panią Janiną Bogdanowicz, nauczycielką języka polskiego wileńskiej szkoły im. Wł. Syrokomli.

- Kiedy i dlaczego wprowadzono w szkole profilowane nauczanie?

- Prawdopodobnie po kilku latach na Litwie w ogóle nie będzie szkół średnich, a powstaną gimnazja, do których obowiązywać będą egzaminy wstępne. Obecnie na Litwie tylko 50% uczniów kończy szkołę średnią. Jesienią 1999 roku profilowane nauczanie zostało wprowadzone w szkole im. Wł. Syrokomli. Uczniowie mają teraz możliwość więcej uwagi poświęcić tym przedmiotom do których są zdolni. Przeprowadzono ankietowanie i wkrótce utworzono dwa kierunki: humanistyczny ( wzmocniona nauka jęz. litewskiego, języki obce) oraz nauk ścisłych - matematyczny. Uczniowie, którzy wiedzą, jaki wybiorą w przyszłości zawód, mogą już teraz kształcić się w jednym lub drugim kierunku. Prócz tych dwóch kierunków planuje się utworzyć kierunek techniczny dla tych, którzy po ukończeniu szkoły mają zamiar wstąpić do zawodówek. W szkole uczniowie nabywają więcej wiedzy akademickiej, a w zawodówce praktycznej. Profilowanie zaś umożliwia połączenie wiedzy akademickiej z praktyczną poprzez utworzenie kierunku technicznego w szkole. W innych szkołach są też kierunki: przyrodniczy oraz sztuki.

- Jakie są plusy profilowanego nauczania?

- Teraz uczeń może wybrać to, co lubi. Z wybranego kierunku lekcji może mieć więcej niż przedtem oraz ma możliwość poświęcać minimum uwagi tym przedmiotom ,do których jest mniej zdolny. W szkole planuje się utworzyć bibliotekę, która mogłaby się stać centrum kształcenia się. Umożliwiłoby to uczniom nie tylko pracować na lekcji, ale także dokształcać się samodzielnie. W przyszłości też ma być wprowadzone nauczanie docelowe, podczas którego uczeń mógłby mieć jeszcze jedną lekcję dodatkową z ulubionego przedmiotu. Proces profilowania ułatwił pracę w znacznej mierze nauczycielowi, ponieważ o wiele przyjemniej jest pracować z tymi, którzy wybrali jakiś przedmiot, bo się im on podoba, niż z tymi, co go wcale nie lubią. Uczniowie również są bardzo zadowoleni z profilowania, ponieważ teraz łatwiej się uczyć , czują się bardziej dowartościowani. Oczywiście, są też pewne trudności. Czasem człowiek nie od razu może zdecydować się, czego chce i ma trudności z wyborem jakiegoś kierunku.

- Od jak dawna na Litwie istnieje profilowane nauczanie w szkołach?

- Profilowane nauczanie nie jest jakimś odkryciem schyłku dwudziestego wieku. Istniało ono już w szkole przedwojennej, tylko było to nauczanie bardziej o charakterze humanistycznym. W 1993 roku istniały w szkołach średnich początki profilowanego nauczania według poziomów A, B, S. Każdy mógł wybrać sobie odpowiedni poziom. W 1999 roku zaproponowano nowy projekt, którego podstawowym celem było odciążenie uczniów. Dawniej istniało 18 przedmiotów obowiązkowych. Teraz tę liczbę zmniejszono do 8- 12 przedmiotów. Oczywiście, to jest dopiero start i na razie nie wiadomo, czy uda się zrealizować wszystkie plany profilowanego nauczania. Powinny być napisane nowe programy, uwzględniające wszystkie standardy i wymagania, planuje się też wprowadzenie integracji z innymi przedmiotami. Jakie będą wyniki, na razie nie wiadomo, lecz miejmy nadzieję, że w każdym bądź razie pozytywne.

Szkoła potrzebuje zmian. Dawny system nauczania nie zawsze, być może, przynosił idealne wyniki i na pewno trzeba coś zmieniać. Możliwe, że profilowane nauczanie jest pierwszym krokiem w tworzeniu nowego, lepszego dla uczniów i nauczycieli systemu.

NG 25 (461)