Sanktuarium Matki Boskiej w Sejnach (Bazylika Mniejsza pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny oraz zespół poklasztorny o.o. Dominikanów) - to niepowtarzalny zabytek epoki odrodzenia. Budowany w XVII w. dla zakonu dominikanów zespół zakładał rownież istnienie kościoła klasztornego, który powstał w latach 1610-1619. Biskup Jerzy Tyszkiewicz sufragan wileński konsekrował go w 1632 r. Do jego rozbudowy przystąpiono w 1760r. Kościół sejneński - dawna katedra (od 1822 r.), potem kolegiata (od 1925 r.) został podniesiony do godności Bazyliki Mniejszej pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny. W jego murach od grudnia 1897 r. do listopada 1902 r. obowiązki biskupa pełnił sufragan żmudzki Antanas Baranauskas (Antoni Baranowski) - wszechstronnie wykształcony duchowny, zdolny matematyk, muzyk oraz poeta, tłumacz Pisma Świętego na język litewski. Po śmierci został pochowany w katakumbie kaplicy Matki Boskiej. Tuż obok Bazyliki Mniejszej przed kilku laty został wzniesiony z inicjatywy Litwinów pomnik przedostatniemu biskupowi Sejn.

Przepiękne barokowe wnętrze kościoła kryje również ślady wielu osób związanych z Wilnem i Litwą. Np. w ołtarzu św. Magdaleny znajduje się obraz św. Anny i Maryi Panny (1908 r.), którego autorem jest Adam Wojtkiewicz z Kowna. Natomiast tło ołtarza głównego zdobi dzieło mistrza tej klasy, co Franciszek Smuglewicz - Nawiedzenie Najświętszej Maryi Panny (k. XIX w.). Na łukach sklepienia prezbiterium mamy wizerunek św. Kazimierza - patrona Litwy. W kaplicy Matki Boskiej są dwie nagrobne tablice (po polsku i litewsku), poświęcone biskupowi A. Baranauskasowi. 36 - głosowe organy, pochodzące z 1907 r., wmontowane w XVIII - wieczną szafę, zostały wykonane w słynnej pracowni Jonasa Garalevičiusa w Kownie. Brzmienie tego instrumentu odpowiada tzw. romantycznemu budownictwu organowemu. Na nim właśnie grają uczestnicy międzynarodowego festiwalu organowego. Mistrzowie kowieńscy wykonali również małe 6 - głosowe organy, umieszczone na bocznym chórze lewej nawy kościoła.

Listę zabytków historycznych w tym niewielkim miasteczku można by mnożyć. Na pewno warto zatrzymać się przed budynkiem ratuszowym (ok. 1840 r)., wyróżniającym się pięknymi arkadami oraz byłym pałacem biskupim. Jednak ten ostatni rozpaczliwie woła o renowację. Szczególnym kultem otacza się w Sejnach również św. Agatę (patronkę chroniącą od pożarów), której XVIII-wieczna kaplica- z obrazem świętej i jej figurą wykonaną w lipowym drzewie - mieści się między ratuszem a bazyliką. Mimo że Sanktuarium Matki Boskiej w Sejnach jest najcenniejszym obiektem sztuki sakralnej XVII w. w całej półn. - wsch. Polsce, uwagę przybyszów przyciąga też zespół zabytków XIX - wiecznych tej miary, co Synagoga, Wyższa Szkoła Rabinów, Gimnazjum Hebrajskie. Przed wojną Żydzi stanowili 40% ludności miasteczka.

Ciekawe jest miejsce lokalizacji Bazyliki Mniejszej: pomiędzy dawną Synagogą, a byłym kościołem ewangelickim. Wszystkie te świątynie, bezspornie, są historycznym dowodem konglomeracji różnych kultur. Jeszcze w niedawnej przeszłości zlepek narodowościowy, wzajemnie się uzupełniający, stanowił zgodny melanż w historycznej panoramie Sejn. Dziś struktura narodowościowa wyraźnie się zmieniła. 90 % ludności - to Polacy. Odgrzebywaniem minionych dziejów, kultywowaniem dawnych wielokulturowych tradycji na tych ziemiach zajmuje się fundacja "Pogranicze".

Na zdjęciu: wnętrze Katedry Sejneńskiej

Fot. Waldemar Dowejko

NG 11 (500)