Fotografia, jako dokument historii Wilna i życia jego mieszkańców, doczekała się pięknej wiosennej imprezy w formie konferencji o charakterze międzynarodowym pt. "Wileńska fotografia 1858-1915", zorganizowanej w Wilnie w murach Muzeum Narodowego Litwy.

Organizatorzy , zachęceni dużym zainteresowaniem , jakie wzbudziła sesja, planują zorganizowanie podobnej imprezy na temat fotografii wileńskiej z okresu międzywojennego już za dwa lata. W trakcie konferencji zaprezentowano m.in. nieznane dotąd zdjęcia Stanisława F. Fleuriego ( w tym kadry z dzieciakami używającymi kąpieli w wodach Wilii oraz wilnianki z parasolkami, paradującej ul.Ostrobramską ) właściciela jednego z najgłośniejszych zakładów fotograficznych na pocz. XX stulecia w Wilnie, odkupiony w 1915r. przez Leonarda Siemaszkę, m. in. autora zdjęć Jana Obsta - wilnianina z wyboru, który spoczął snem wiecznym w majątku Rubno na Wileńszczyźnie.

Oprócz znanych artystów fotografików pokazano również prace "matorskie" , jak np. astronoma Wilhelma Zacharczika czy zarządcę majątku hr Vitgensteinów Jana Hiksa, którzy przy okazji fotografowania, jeden nieba, drugi życia w podwileńskich Werkach (niegdyś rezydencji biskupa Ignacego Massalskiego) stworzyli niezapomniane kadry z przeszłości Wilna. Co ciekawe, Jan Hiks uwiecznił życie codzienne i odświętne nie tylko swoich panów - hrabiów , ich przyjaciół i gości, ale i kucharzy, lokajów, ogrodnika...

W międzynarodowej konferencji "Wileńska fotografia 1858-1915" wzięli udział przedstawiciele placówek naukowych i muzealnych z Litwy, Polski, Rosji i Białorusi. Np. między stroną litewską a polską, dokładnie między Muzeum Narodowym w Wilnie a Muzeum Narodowym w Gdańsku, zostały nawiązane kontakty, mające na celu współpracę w ramach organizacji wspólnych przedsięwzięć, wymiany ekspozycji, wydawania albumów fotograficznych etc. Z inicjatywy kierownika Działu Fotografii Muzeum Narodowego w Gdańsku Stefana Figlarowicza, w tym mieście czynna była do Świąt Wielkanocnych wystawa z cyklu HISTORIA, WILNO 1936 , tym razem zatytułowana "Pogrzeb serca...", na której zostały zaprezentowane głównie nieznane (wykonane specjalnie na wystawę z negatywów przechowywanych dotąd w zbiorach rodzinnych Zdanowskich) fotografie Edmunda Zdanowskiego (1905-1984), m. in. członka przedwojennego elitarnego Fotoklubu Wileńskiego, ukazujące uroczysty pogrzeb Józefa Piłsudskiego na wileńskiej Rossie. W wernisażu wzięła udział córka słynnego fotografa - Aldona Zdanowska.

Edmund Zdanowski, instruktor Zakładu Wydziału Sztuk Pięknych USB w Wilnie, prowadzonego przez mistrza fotografii wileńskiej Jana Bułhaka wraz ze swoją żoną Bolesławą Tallat-Kiełpsz (również zauroczoną fotografowaniem i uczennicą Bułhaka) po ślubie w 1930r. otwierają w Wilnie własny zakład fotograficzny niedaleko Placu Katedralnego (ul. Mickiewicza), a następnie przy ulicy Wileńskiej 25. Przed wojną E i. B. Zdanowscy należeli do wileńskiej bohemy artystycznej , wystawiali swoje prace na polskich i zagranicznych wystawach, brali udział w ówczesnym życiu kulturalnym miasta. Ona zajmowała się portretem, on - fotoreportażem i dokumentacją . Oprócz słynnych przedwojennych jarmarków została uwieczniona również powódź 1931 r. w Wilnie, wymiar której możemy dziś prześledzić (właśnie na podstawie kadrów E.Zdanowskiego) w przedwojennej prasie wileńskiej.

Fot. Jerzy Krudner, Wilna ok. 1916 r.( zdjęcie z wystawy"Wileńska fotografia 1858-1915 ").

NG 18 (507)