Koniec PRL to także koniec zakazanego tematu Polonii. Polonia i Polacy za granicą stanowią 1/3 polskiego narodu, których losy są pasjonujące. Mało wie się w Polsce o dokonaniach rodaków na obczyźnie. Wobec kryzysu moralnego w III RP, gdzie ma miejsce upadek wszelkiego rodzaju autorytetów, Polonia staje się ratunkiem w przywróceniu rodakom wiary np. w patriotyzm. Przykłady sukcesów polskich emigrantów, którzy zawdzięczają je wytrwałości i solidności, są potrzebne w kształceniu krajowej młodzieży i ograniczaniu cynizmu dorosłych.

W maju 2001 r. zaraz po II Zjeździe Polonii w Polsce, odbyła się VII konferencja Światowej Rady Badań nad Polonią na temat Polaków na Wschodzie w Gorzowie Wlkp. Patronat nad konferencją objął premier J. Buzek, a rolę gościnnego gospodarza pełnił wojewoda dr St. Iwan. Prezesa KPA E. Moskala reprezentował dr Wojciech Wierzewski, redaktor nacz. "Zgody." Wystawę "Polacy w świecie" przedstawił kustosz R. Ciskowski z USA.

Na konferencjach Rady wygłasza się średnio kilkadziesiąt referatów i biorą w niej udział przedstawiciele z kilkunastu krajów. Referaty są publikowane w wydawnictwie PRACE NAUKOWE. Badania nad Polonią stały się bardzo modne wśród młodych historyków, którzy stopniowo wydobywają z zapomnienia bohaterów emigracji, zdawałoby się zapomnianych. Na przykład dr Jacek Knopek z Bydgoszczy odkrył, że dwaj premierzy powojennej Grecji - Jeoros i Andreas Papandreu (ojciec i syn) są w prostej linii wnukiem i prawnukiem polskiego emigranta inż. Zygmunta Moneyki, powstańca z 1863 r. Oczywiście badania nad Polonią są także prowadzone i publikowane poza Radą przez autorów z ośrodków akademickich w Krakowie, Lublinie, Toruniu, Bydgoszczy i kilku innych. Rada planuje objąć te badania swoim informatycznym systemem.

Jednak same badania dla badań nie są celem Rady, która chce, by ich wyniki trafiły do szkolnych podręczników i inspirowały młodzież. Na tym polega moim zdaniem nowoczesne podejście do badań historycznych, których finalne wyniki powinny być popularyzowane wśród społeczeństwa, aby wyciągnęło ono wnioski z historii dla potrzeb bieżącego działania. Na przykład działacze Rady - profesorowie Marek Szczerbiński i Tadeusz Wolsza wydali książkę jako materiał pomocniczy dla szkół średnich "Dzieje Drugiej Wielkiej Emigracji w latach 1939-1990," (2000 r.). Profesor Szczerbiński ponad to zorganizował konkurs na temat emigracji, dla szkół średnich.

Rada poprzez swoje konferencje stwarza forum, publikacje i co ważniejsze środowisko i kontynuację dla badaczy tak krajowych jak i zagranicznych. Na kolejne konferencje przyjeżdżają często ci sami naukowcy, którzy wymieniają doświadczenia, zapoznają się z kierunkami prac, nawiązują kontakty z kolegami z zagranicy.

W tym roku Rada weszła w kolejną fazę swego rozwoju. Z uwagi na stan zdrowia, zrezygnował z prezesury prof. Edward Szczepanik - założyciel Rady, niestrudzony jej lider, ostatni premier Rządu Londyńskiego (został wybrany Prezesem Honorowym) oraz zrezygnował spiritus movens Rady prof. M. Szczerbiński, przeciążony pracą na kilku uczelniach krajowych. Na walnym zebraniu wybrano prezesem prof. dr Andrzeja Targowskiego (USA), wiceprezesami zostali Ryszard Ciskowski (USA), prof. dr Stanisław Portalski (W. Brytania), prof. dr Wiesław Hładkiewicz (Polska), sekretarzem generalnym wybrano o. prof. dr Eustachego Rakoczy'ego (Polska - Częstochowa), skarbnikiem został Adam Giersz (Polska). Ponadto do Zarządu weszli: Leopold Bilozur (Argentyna), mgr Janusz Dreczka (Polska) oraz prof. dr Marek Szczerbiński (Polska).

Rada utworzyła Komisje Regionalne, których przewodniczący są ex officio członkami Zarządu: profesorowie Z. Judycki (Europa Zachodnia), ks. R. Nir (Ameryka Płn), ks. Węgrzyn (Ameryka Płd), red. Ryszard Maciejkaniec (Litwa) z-ca prof. Romuald Naruniec (Litwa), sekretarz Michał Sienkiewicz (Litwa) (Europa Wschodnia i Południowa), mgr inż. Jacek Cholewski (Oceania). Liderzy ci są zobowiązani do wyłonienia członków komisji regionalnych. W skład Rady wchodzi Komisja d/s Harcerstwa Polskiego na Obczyźnie, której przewodniczy prof. dr Wiesław Kukla, jest członkiem Zarządu.

Komisja Programowa liczy 20 profesorów, której przewodniczy prof. Jan Lewandowski z UMCS w Lublinie, wchodzący ex officio do Zarządu. Kapitule Nagrody za Osiągnięcia w Badaniach Polonijnych przewodniczy prof. Ryszard Sudziński z UMK w Toruniu. Rada także utworzyła Komisję d/s Rozwoju Ojczyzny pod kierunkiem Prezesa. W jej skład wchodzą przedstawiciele kilku kontynentów. Przewodniczącym Kolegium Sponsorów jest Henryk Rajkiewicz (Poznań).

Biuro Rady zostało przeniesione do Wyższej Szkoły Języków Obcych i Ekonomii w Częstochowie. Uczelnia ta przejmuje zadania PUNO z Londynu i stopniowo staje się centrum akademickim promieniującym na całą Emigrację. Sąsiedztwo Jasnej Góry sprawia, że nie ulega dla mnie wątpliwości, i że Częstochowa stanie się stolicą Polonii w Polsce. Zwłaszcza, że ma świetnego lidera w postaci rektora ks. prof. Andrzeja Kryńskiego.

Po przeniesieniu siedziby Biura Rady do ambitnej uczelni w Częstochowie, jakże drogiej Polakom, wszystko wskazuje, że organizacja ta stanie się jedną z nielicznych, jeśli nie jedyną organizacją Polonii o zasięgu światowym z jasną misją i oddanymi działaczami, którym leży na sercu badanie i popularyzowanie polskiego dziedzictwa.

W kolejnych latach Rada zorganizuje konferencje nt. Polonii poszczególnych regionów świata i być może niektóre z nich zlokalizuje za granicą Polski, jak np. w Wilnie. Celem długofalowym Rady jest stworzenie Centrum Polaków w Świecie, być może w Częstochowie, które będzie multi-medialnym muzeum ilustrującym wkład Polaków w rozwój krajów osiedlenia. Centrum to powinno uczyć polską młodzież, że ?Polak potrafi,? że doszedł do czegoś w świecie, gdzie była wolność, i że dokonał tego swą pracą i solidnością. Ale też Centrum wskaże, że tam gdzie nie było wolności, miała miejsce gehenna Polaków. Jest to zadanie do wykonania dla mojego pokolenia, które po raz pierwszy jako emigracyjne działa w pokoju. Projekt ten zgłosiłem na II Zjeździe Polonii, który go zatwierdził w swej końcowej uchwale.

Kiedy Polonia transformuje się w jednolitą emigrację kulturową, Rada staje się promotorem dorobku polskiej kultury na obczyźnie i jest jej przekaźnikiem do ojczyzny.

Członkiem zwyczajnym Rady może być każdy pełnoletni obywatel Polski lub cudzoziemiec, mieszkający na terenie RP lub poza jej granicami, który zadeklaruje współpracę i pomoc w realizacji jej celów. Zapraszam polskich patriotów do współpracy z Radą. Zainteresowanych z regionu Północnej Ameryki kieruję do ks. dr R. Nira, Seminar-Archives, Ochard Lake, MI 48324.

NG 23 (512)