Ks. Roman Nir przewodniczącymŚwiatowej
Rady Badań nad Polonią na Stany Zjednoczone

Z pewnym opóźnieniem dotarła do nas informacja o działalności w ostatnim okresie ks. Romana Nira, osoby znanej i wielce zasłużonej dla ruchu polonijnego. Pierwszą wzmiankę o ks. Romanie Nirze i działalności kierowanym przez niego archiwum Polonii w Orchard Lake w stanie Michigan (działalność podobnej placówki byłaby wyjątkowo potrzebna i w naszym środowisku) zamieszczaliśmy w nr. 3 "NG" za rok bieżący.

Ks. Roman Nir, dyrektor Centralnego Archiwum Polonii w Orchard Lake, w dniu 9 maja został wybrany przewodniczącym Światowej Rady Badań nad Polonią na Stany Zjednoczone.

W dniach od 27 kwietnia do 3 maja 2001 roku ks. Nir na zaproszenie Stowarzyszenia "Wspólnota Polska", wziął udział w II Kongresie Polonii i Polaków z Zagranicy, odbywającego się w Warszawie-Pułtusku, Krakowie i Częstochowie. Brał udział w Komisji Promowania Spraw Polskich w Świecie. Komisja zajmowała się przede wszystkim promowaniem kultury polskiej w krajach osiedlenia Polaków. A więc omawiano działalność prasy, radia, telewizji polonijnej, wydawnictw książek polskich, przekładów literatury polskiej i naukowej na języki obce. Zastanawiano się nad dalszym rozwojem zespołów tanecznych, śpiewaczych, muzycznych, klubów sportowych i kulturalnych. Wiele uwagi poświęcono angażowaniu młodzieży w pracach harcerstwa polskiego na obczyźnie, które pielęgnuje patriotyzm, polskość i wiarę. Osobna komisja poświęcona była oświacie i problematyce młodego pokolenia polonijnego.

W ramach Komisji Kultury szereg referatów poświęconych było zagadnieniom polskich zbiorów znajdujących się poza krajem. Wyrażano się z ogromną troską o zabezpieczenie i konserwację archiwaliów, księgozbiorów i eksponatów muzealnych. Wyrażano ogromny niepokój szczególnie o polskie dziedzictwo narodowe, które obecnie znalazło się na dawnych polskich ziemiach na wschodzie. Niszczeją polskie dworki, miejsca urodzin wielkich Polaków, kościoły. Polskie księgozbiory, archiwa są dewastowane albo ukryte. Mówiono o małej wrażliwości Rządu Polskiego kierującego się względami politycznymi, by nie drażnić naszych sąsiadów.

Z zaciekawieniem wysłuchano referatu ks. Nira o bogatych zbiorach archiwalnych, bibliotecznych i muzealnych znajdujących się w Orchard Lake. Sporo pytań kierowali delegaci ze wschodu, Rosji, Kazachstanu, Gruzji, Cypru a nawet Arabii Saudyjskiej, którzy na swoich terenach pragnęliby utworzyć takie centrum. Pytali o sposoby praktycznego organizowania takiego centrum. Archiwum Polonii w Orchard Lake nawiązało pierwsze kontakty w celu wymiany kopii dokumentacji. Wstępnie omówiono współpracę z Archiwum Narodowym w Moskwie, które gotowe jest udostępnić archiwalia powstania 2 Korpusu, a z naszej strony skopiujemy zeznania na temat Katynia, odbywające się przed Kongresem Stanów Zjednoczonych.

W maju 2001 roku odbyła się również konferencja naukowa Światowej Rady Badań nad Polonią, której przewodniczącym jest prof. E. Szczepanik b. premier Rządu Polskiego na Obczyźnie, której głównym zadaniem są obiektywne oparte na źródłach badania nad Polonią Świata. Była to 7 Konferencja pt. "Przeszłość, teraźniejszość i przyszłość Polaków na Wschodzie". Konferencja podzielona była na działy: Problemy ogólne; Losy Polaków w Rosji i ZSRR, aspekty historyczno-prawne; Życie codzienne Polaków na Wschodzie; Polska emigracja na Zachodzie wobec Polaków na Wschodzie; Wybrane dokumenty.

Na konferencji naukowej ks. Roman Nir wygłosił referat pt. ?Rola Komitetu Narodowego Amerykanów Polskiego Pochodzenia w informowaniu Rządu Stanów Zjednoczonych Ameryki o planach zagarnięcia wschodnich terytoriów Państwa Polskiego przez Rosję w latach 1942-1944?. Artykuł został wydrukowany w tomie materiałów z konferencji, który liczy 624 strony.

Po konferencji, członkowie Światowej Rady, na walnym zebraniu wybrali nowe władze. Honorowym przewodniczącym pozostał prof. E. Szczepanik. Nowym prezesem został wybrany prof. dr Andrzej Targowski z Kalamazoo. Natomiast na stanowisko przewodniczącego Światowej Rady Badań nad Polonią na Stany Zjednoczone wybrany został ks. dr Roman Nir z Orchard Lake.

(red.)

Na zdjęciu: Ks. Roman Nir

NG 28 (517)