Mniejszość wśród większości

Pod takim tytułem odbyło się w dniach 18 - 21 października w Kroměřížu, w Republice Czeskiej szóste seminarium FUEN-u (Federacyjna Unia Europejskich Mniejszości Narodowych) dla słowiańskich mniejszości narodowych, które tym razem zorganizowane zostało przez "Obec Slovákov" (stowarzyszenie mniejszości słowackiej w Republice Czeskiej) oraz Towarzystwo Serbów Łużyckich "Domowina" (Stowarzyszenie mniejszości serbołużyckiej z Budziszyna).

Na zaproszenie organizatorów seminarium polską mniejszość na Zaolziu reprezentowali wiceprezes Rady Polaków w Republice Czeskiej inż. Bronisław Walicki oraz Michał Chrząstowski z Pragi.

W imieniu gospodarzy ("Obce Slovákov") uczestników seminarium przywitał dr Jozef Gáfrik, który - prezentując uczestniczące w seminarium mniejszości - imiennie przedstawił najbardziej szacownych gości/gospodarzy: prezydenta FUEN-u - dr Romedi Arquinta (przedstawiciela mniejszości retoromańskiej ze Szwajcarii); przewodniczących stowarzyszeń organizujących spotkanie - dr Jana Puka ("Domowina") i dr Petera Liptáka ("Obec Slovákov"); przedstawicieli władz urzędujących w kraju - dr Ondřeja Sulitkę (reprezentującego sekretariat Rady do Spraw Narodowości przy Radzie Ministrów RC) i słowackiego konsula genralnego z Brna.

W imieniu organizatorów, uczestników przywitali dr Jan Puk, dr Petr Lipták oraz dr Romedi Arquint. J. Puk nawiązując do aktualnych wydarzeń w świecie sformułował pytanie, które powinno towarzyszyć obradom - jak jako mniejszość mamy szansę przeżyć wśród większości? R. Arquint wyraził na wstępie zadowolenie sytuacją, że uczestniczy w seminarium, w którym przyjmuje go mniejszość słowacka w Czechach, nawiązując do historycznych zmian w Europie po roku 1989. Wyraził też satysfakcję z ożywienia działalności mniejszości słowiańskich, by w wygłoszonym w dalszym ciągu referacie przybliżyć historię FUEN-u i zaznajomić z problemami mniejszości w innych krajach europejskich.

Problemy legislacyjne mniejszości narodowych w Czechach zaprezentował bardzo szczegółowo A. Sulitka, podkreślając zwłaszcza problemy wynikające z niejednoznaczności przepisów i uwypuklając ich związki z ustawami wewnątrzpaństwowymi. Tematykę tę kontynuował B. Walicki, który podjął temat problemów legislacyjnych związanych ze zmianą imion i nazwisk przedstawicieli mniejszości narodowych w Czechach. Sytuację słowackiej mniejszości narodowej w Czechach i jej problemów zaprezentował P. Lipták, wskazując między innymi, że przyjęte prawa szkolne umożliwiające utworzenie szkoły narodowej, nie umożliwiają Słowakom rozwiązań najbardziej ich interesujących, to znaczy tworzenia państwowych szkół czeskich z elementami słowackimi. Tym sposobem przedstawił jedną z propozycji praktycznych rozwiązań tego, co podjął wcześniej dr Pavel Vranovski w rozważaniach teoretycznych na temat rozumienia dwujęzyczności, dwukulturowości i "slovenskosti". W dalszej kolejności sytuację innych mniejszości narodowych zaprezentowali przedstawiciele mniejszości: rosyjskiej w Estonii (Nikolai Solowei), ukraińskiej w Czechach (Petr Kaleta), czeskiej na Słowacji (H. Mickuvová), chorwackiej z Wejwodiny (Bela Tonkovic), słowackiej z Węgier (Jan Fuzik), słoweńskiej z Austrii (Franc Wedenik), serbochorwackiej z Niemiec (Jurij Wuschansky/Łušćanski) i chorwackiej z Austrii (dr Valentin Grandits).

W tej - oficjalnej części seminarium - wszystkich jej uczestników przyjął na ratuszu burmistrz Kroměříža Petr Sedláček i tam też spotkał się z nimi przewodniczący miejscowej mniejszości słowackiej Josef Piatnica. Po wstępnym powitaniu i przedstawieniu w skrócie historii tego uroczego miasta oraz wręczeniu upominków , burmistrz poprosił gości o wpis do księgi pamiątkowej i zaprosił wszystkich na uroczysty obiad, na którym - oprócz oficjalnych toastów, życzenia owocnych obrad ze strony burmistrza i dalszego rozkwitu miasta ze strony uczestników - przy stole pojawił się też spór na temat co lepsze - Becherówka czy Dämenovka, którą Słowacy poczęstowali uczestników.

Wieczór - w którym już niestety nie mogłam uczestniczyć - zakończył się oględzinami wspaniałych ogrodów i zamku będącego pod egidą UNESCO (mogłam go oglądnąć na podarowanej przez burmistrza dyskietce i prospektach - polecam Tycjana i Brueghla), by seminarium zakończyć na drugi dzień wycieczką krajoznawczą.

Janina Urban,
Republika Czeska

Od redakcji: Tradycyjnie od kilku lat z rzędu uczestnicząc w seminariach, organizowanych przez Towarzystwo Serbów Łużyckich "Domowina" pod patronatem FUEN-u, niestety w tym roku z przyczyn od nas niezależnych, nie mogliśmy wziąć udziału. Serdecznie więc dziękujemy za nadesłaną korespondencję Pani Janinie Urban, pracownikowi naukowemu filii Uniwersytetu Śląskiego w Cieszynie, która jest znana naszym Czytelnikom z publikacji na łamach "Czasu" pt. "Bilingwizm i bikulturowość dzieci i młodzieży polskiej mniejszości narodowej w Republice Czeskiej" ( "NG" nr. 47 (483) z dn. 16 - 22 11 2000r.).

Na zdjęciu: Serbowie Łużyccy w strojach ludowych.

NG 43 (532)